- < 12 ay: Likidite (TL acil durum fonu) ağırlık; döviz/altın düşük pay.
- 1–3 yıl: Altın + Döviz karışımı mantıklı.
- 3+ yıl / emeklilik hedefi: BES genelde daha avantajlı (devlet katkısı + disiplin).
- Her durumda hedef–vade–likiditeyi yaz ve ona göre pay ver.
Ne zaman hangisi mantıklı?
- Döviz (USD/EUR): Kur riskine karşı korunma; orta vade için sepet (USD+EUR).
- Altın: Enflasyon/jeopolitik risk kalkanı; orta–uzun vade.
- BES: Uzun vade/Emeklilik; devlet katkısı ve düzenli birikim.
Seçenek | En Uygun Vade | Artı | Eksi/Dikkat | Likidite | Kimlere Uygun? |
---|---|---|---|---|---|
Döviz (USD/EUR) | 1–3 yıl | Kur riskine karşı çeşitlendirme | Kısa vadede oynaklık, zamanlama stresi | Yüksek (kolay bozdurulur) | Orta vade hedefi olan, sepet yapan |
Altın | 1–3 yıl (ve üzeri) | Enflasyona karşı koruma, krizlerde sığınak | Kur + ons fiyatına duyarlı dalgalanma | Orta (bozdurma kanalı önemli) | Fiyat dalgalanmasına sabırlı |
BES | 3+ yıl / emeklilik | Devlet katkısı, disiplin, vergi avantajı | Erken çıkışta hak ediş kısıtı, kısmi çekim şartlı | Orta (kurallara bağlı) | Uzun vade hedefi olan |
Mini karar ağacı
- Paraya 6–12 ay içinde ihtiyacım olabilir. → TL acil durum fonu yüksek; döviz/altın küçük pay.
- 1–3 yıl hedefim var (ev peşinatı, eğitim vb.). → Altın + Döviz karışımı.
- 3+ yıl/emeklilik için birikiyorum. → BES + (istersen küçük altın/döviz tamamlayıcı pay).
30 günlük başlangıç planı
- Gün 1–3: Hedefini yaz: “Ne için, ne zaman, ne kadar?” Likidite ihtiyacını belirle (en az 3–6 ay gider TL).
- Gün 4–7: Hangi iki–üçlüyü kullanacağını seç (ör. Orta vade: %50 altın / %50 USD-EUR; Uzun vade: BES + küçük altın).
- Gün 8–10: Bankada döviz/altın hesabını ve otomatik alım tarihini ayarla (ör. her ayın 5’i).
- Gün 11–14: BES’e başlayacaksan sözleşme oluştur; risk profili anketi doldur; başlangıç fonundan hedef fonlara geçişi planla.
- Gün 15–21: İlk katkıları yap; bildirimleri aç (fiyat/fon değişim uyarıları).
- Gün 22–30: Yıllık artış kuralını yaz (ör. katkı +%10/yıl); 6 ayda bir gözden geçir (hedef–vade değişti mi?).
Sık yapılan 7 hata
- Hedef ve vade yazmadan seçim yapmak.
- Tüm parayı tek varlığa koymak (çeşitlendirmemek).
- Kısa vadeli parayı kilitlemek.
- Düzenli katkı planı kurmamak.
- BES’te hak ediş ve masrafları okumamak.
- Kur/ons hareketinde panik al-sat yapmak.
- Enflasyona karşı katkıyı artırmamak.