- Mesafeli satışta (internet/telefon) 14 gün içinde gerekçesiz cayma hakkın var (istisnalar hariç).
- Ayıplı mal/hizmette 4 seçimlik hak: bedel iadesi, değişim, ücretsiz onarım veya bedel indirimi; satıcı talebine uymak zorunda. Üretici/ithalatçı da çoğu durumda müteselsilen sorumlu.
- Garanti süresi kural olarak en az 2 yıl (bazı ürünlerde km/saat gibi ölçü birimiyle). 2025’te bedeli 149.000 TL’nin altındaki uyuşmazlıklar için Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurabilirsin (e-Devlet’ten yapılır).
Tüketici haklarının özeti
| Konu | Hakkın | Kısa Açıklama |
|---|---|---|
| Mesafeli satış (online/telefon) | 14 gün cayma | Gerekçe göstermeden iade/cayma; istisnaları kontrol et. |
| Ayıplı mal/hizmet | 4 seçimlik hak | İade–değişim–ücretsiz onarım–bedel indirimi (seçimi tüketici yapar). |
| Garanti | Asgari 2 yıl | Teslimden itibaren başlar; tamirde geçen süre garantiye eklenir. |
| Başvuru yolu | Hakem Heyeti | 2025’te 149.000 TL altı uyuşmazlıklarda başvuru; e-Devlet’ten yapılır. |
Cayma hakkı (mesafeli satış) – pratik notlar
- 14 gün malda teslimden, hizmette sözleşme kurulduğu an başlar. Satın alma ile teslim arasında da cayabilirsin.
- İstisna örnekleri: kişiye özel ürün, çabuk bozulur gıda, mühür/ambalajı açılmış yazılım–ses–görüntü, konaklama/ulaşım gibi tarihli hizmetler vb. (genel istisnalar mevzuatta sayılır).
- Cayma bildirimi yazılı/kalıcı veri saklayıcı (e-posta vb.) ile yapılabilir; satıcı iade ödemesini 14 gün içinde yapmakla yükümlüdür (uygulamada sözleşmede belirtilir).
Ayıplı mal/hizmet – nasıl ilerlerim?
- Teslimden sonra ayıp çıkarsa, bedel iadesi, değişim, ücretsiz onarım veya bedel indirimi haklarından birini sen seçersin; satıcı uygulamak zorunda.
- Üretici/ithalatçı da onarım/değişim haklarından müteselsilen sorumlu olabilir.
Garanti – kısa bilgiler
- En az 2 yıl (özel ürünlerde km/saat gibi ölçü birimi olabilir).
- Tamirde geçen süre garantiye eklenir; belgesiz satış olmaz, garanti belgesi düzenlenir.
Tüketici Hakem Heyeti – başvuru özeti
- 2025 için parasal sınır: 149.000 TL altı uyuşmazlıklar.
- Başvuru e-Devlet üzerinden yapılır: “Tüketici Hakem Heyetlerine Başvuru İşlemi”.
- Kararlar bağlayıcıdır; üstüne itiraz yolları mevcuttur.
İade/şikâyet akışı – adım adım
- Satıcıya yazılı bildirim: Cayma/ayıp türünü açık yaz, sipariş–fatura–fotoğraf ekle.
- Kargo/teslim: Caymada ürünü hasarsız ve mümkünse ambalajıyla gönder.
- Yanıt süresi: Satıcı iade/teslim alımı ve bedel iadesini süresinde yapmalı.
- Olumsuzsa: Belgelerle Hakem Heyeti başvurusu (e-Devlet).
Sık yapılan 7 hata
- 14 gün süresini kaçırmak (mesafeli satışta)
- “Kullanmadım, mağaza iade almak zorunda” yanılgısı (mağaza içi iade zorunlu değil; ayıp/cayma başka bir şey)
- Ayıplı malda hangi hakkı istediğini net yazmamak
- Fatura/fiş ve yazışmaları saklamamak
- Garanti tamir süresini izlememek (eklenir)
- Parasal sınırı bilmeden yanlış yere başvurmak
- Sözlü şikâyetle yetinmek (yazılı/ekli delil yoksa zayıf kalır)
Emsal Kararlar (Kısa Özet) – Tüketici Hakları
Cayma hakkı – bilgilendirme yoksa 14 günle bağlı değil Yargıtay 13. HD, E.2015/25017, K.2018/556 (25.01.2018)
- Tüketici cayma hakkında gerektiği gibi bilgilendirilmemişse, 14 günlük süre işlemez; daha sonra da cayma kullanılabilir.
Ayıplı araç – misliyle değişim ve “orantısız güçlük” ölçütü Yargıtay 13. HD, E.2016/25174
Sıfır km araçtaki üretim hatasında ayıpsız misliyle değişim talebi esastır; ancak satıcı için orantısız güçlük doğuyorsa hâkim farklı çözüme (onarım/bedel indirimi) yöneltebilir.
Gizli ayıp – ihbar “derhal/makul süre” içinde Yargıtay 13. HD, E.2016/27467
Gizli ayıp ortaya çıktığında tüketicinin makul süre içinde satıcıya bildirim yapması gerekir; açık ayıptaki kısa süreler gizli ayıp için uygulanmaz.
Seçimlik haklar – inşai nitelik ve terditli kullanılamaz Yargıtay 13. HD, E.2016/27257, K.2020/2249
Ayıplı malda tüketicinin seçtiği hak (iade, değişim, onarım, indirim) inşai niteliktedir; kural olarak seçim yapıldıktan sonra terditli/alternatifli şekilde değiştirilemez.
Kredi kartı üyelik ücreti – haksız şart değerlendirmesi Yargıtay 13. HD, E.2008/4345, K.2008/6088 (02.05.2008)
Sözleşmede müzakere edilmeyen üyelik aidatı hükmü haksız şart sayılabilir; somut sözleşme ve mevzuat dikkate alınır. (Not: Sonraki yıllarda banka ücretlerine ilişkin düzenlemeler çıkmıştır.)
Kredi/hesap masrafları – sadece zorunlu olan talep edilebilir Yargıtay 13. HD, E.2012/15220
Banka, kredinin verilmesi/yapılandırılması için zorunlu ve belgeli masrafları isteyebilir; bunun dışındaki kesintiler iade konusu olabilir.
Ayıplı malda seçimlik hakların kapsamı – satıcı müteselsil sorumluluk (6502 m.11 uygulaması; Yargıtay içtihadında benimsenen çerçeve)
Tüketici bedel iadesi, misliyle değişim, ücretsiz onarım, bedel indirimi arasında seçer; satıcı (çoğu durumda üretici/ithalatçı ile birlikte) talebi yerine getirmekle yükümlüdür.