Ani başlangıç: Yüksek ateş, kırgınlık, kas–eklem ağrısı, baş ağrısı, kuru öksürük, boğaz ağrısı.
Evde bakımın temeli: Dinlenme + bol sıvı + gerekirse uygun ateş/ ağrı giderici (etikete/hekime uygun) + nemlendirme.
Bulaştırıcılık: İlk 3 gün en yüksek; maske/elde hijyen ve izolasyon önemli.
Doktora git: Nefes darlığı, göğüs ağrısı, 39°C üstü ateşin 3 günden uzun sürmesi, bilinç değişikliği, belirgin susuzluk, risk grubundaysan.
Antiviral (oseltamivir vb.) bazı kişilerde ilk 48 saatte faydalı olabilir—hekimin karar verir.
Aspirin: 18 yaş altına verilmez (Reye sendromu riski). Bal 1 yaş altına verilmez.
Grip belirtileri (kısa liste)
- Ateş/titreme, şiddetli halsizlik–kırgınlık
- Kas ve eklem ağrıları, baş ağrısı
- Kuru öksürük, boğaz ağrısı, burun akıntısı/tıkanıklığı
- Terleme, iştahsızlık; çocuklarda bazen kusma/ishal
Soğuk algınlığı genelde daha hafif ve yavaş başlar; grip ani ve yıkıcı hissedilir.
Evde güvenli tedavi: ne yapmalı?
- Dinlenme + uyku: Vücudun toparlanması için aktiviteleri kısıtla.
- Sıvı: Su, ılık çorba, elektrolitli/bitki çayları; koyu idrar = az sıvı.
- Ateş/ağrı yönetimi: Parasetamol veya ibuprofen içeren tek etkili ürünler (etikete/hekime uygun). Kombin soğuk algınlığı ilaçlarını üst üste kullanıp çift doz paracetamol almaktan kaçın.
- Burun–boğaz: Serum fizyolojik sprey, ılık tuzlu su gargarası; ılık duş/buhar geçici rahatlatır.
- Öksürük: 1 yaş üstünde 1–2 çay kaşığı bal gece öksürüğünü hafifletebilir; 1 yaş altına bal verilmez.
- Beslenme: Az–sık, sindirimi kolay öğünler; alkol/sigara uzak.
- Hijyen: Maske (ev içinde yakın temas), sık el yıkama, telefon/kapı kolu gibi yüzeylerin temizliği.
Vazgeçilmez uyarılar:
- • Aspirin 18 yaş altına verilmez.
• Hamile/ emziren, kronik hastalığı olanlar, düzenli ilaç kullananlar hekimine danışmadan ilaç kullanmamalı.
• Antibiyotik gripte işe yaramaz; hekim gerek görmedikçe kullanma.
Bulaştırıcılık ve işe/okula dönüş
- Genelde belirtilerden 1 gün önce başlar, 5–7 gün sürebilir (çocuklarda daha uzun).
- Ateş düşürücü almadan en az 24 saat ateşsiz kalana kadar evde kal.
Ne zaman doktora/ACİL’e?
- Nefes darlığı, göğüs ağrısı/ sıkışma, dudakta/mukozada morarma
- 39°C üstü ateşin 3 günden uzun sürmesi veya tekrar yükselmesi (“çift tepe”)
- Şiddetli halsizlik, bilinç bulanıklığı/uyuşukluk, inatçı kusma, idrar azalması
- 65+ yaş, hamilelik, 2 yaş altı çocuk, kronik hastalık (astım/KOAH, kalp, böbrek, karaciğer, diyabet), bağışıklığı baskılanmış kişiler
- Altta zatürre/astım alevlenmesi şüphesi
Bu gruplarda hekim antiviral başlatmayı düşünebilir; ilk 48 saat kritik olabilir.
Sık yapılan 7 hata
- Antibiyotik kullanmak
- Farkında olmadan çift paracetamol içeren kombinasyonları birlikte almak
- Yetersiz sıvı ve az uyku
- Ateş düşer düşmez ağır egzersiz/işe dönmek
- Maske/elde hijyeni es geçmek (ev içinde yayılım)
- 18 yaş altına aspirin vermek; 1 yaş altına bal vermek
- Risk grubunda olup hekime geç başvurmak